Informatie na uitvaart

Na de uitvaart

Een sterfgeval veroorzaakt vaak verdriet, soms zelfs ontreddering. Tevens
is er een hele papierwinkel om af te wikkelen. Voor de eventuele partner en
kinderen moet de financiële situatie duidelijk worden. Het zijn niet
alleen de zakelijke kwesties die aandacht vragen. Vaak worden nabestaanden
ook met heftige gevoelens geconfronteerd. Ze kunnen op lichamelijk, sociaal
en emotioneel gebied danig van slag raken; soms heftiger of anders dan verwacht.
Lees over het fenomeen rouw, herkenning kan steun en begrip geven.

Administratieve afwikkeling

Er zijn een aantal zaken die meteen om afhandeling vragen.

* Men moet bijvoorbeeld nagaan of er een testament of codicil is. Mogelijk
zijn er uitvaartwensen in vastgelegd of is er iemand aangewezen voor de afwikkeling,
de executeur testamentair.

* Tevens gaat u na of er een uitvaartverzekering is (soms wijst de verzekering
een uitvaartondernemer aan).

* Zijn er elders uitvaartwensen vastgelegd?

* Een Verklaring van Erfrecht krijgt u via de notaris, hiermee kunt u bank-
en girozaken afwikkelen.

* De bank/postbank moet op de hoogte gesteld worden van het overlijden; soms
wordt de rekening geblokkeerd.

* Licht werkgever of uitkerende instantie in. U kunt een rouwkaart sturen
met het registratienummer van de overledene. Neem zo nodig contact op met
de instelling over hun werkwijze. Soms kunt u een overlijdensuitkering aanvragen.

* U licht de betreffende pensioenfondsen in.

* Zijn er lopende schulden en verplichtingen? U kunt de erfenis weigeren,
raadpleeg de griffie van de Arrondissementsrechtbank.

Zaken die minder haast hebben

Er zijn ook zaken die geregeld moeten worden die minder haast hebben.

* Is er extra ondersteuning nodig in de vorm van een aanvullende sociale
uitkering?

* Denk aan het regelen van zaken op gebied van het huis en zaken rondom kinderen
en huishouding.

* U zult een inventarisatie moeten maken van automatische afschrijvingen,
creditcards en betaalcheques en deze eventueel moeten opzeggen.

* Wat waren de banksaldi bij overlijden?

* Tot slot gaat u na met welke instanties en organisaties de overledene contact
had om hen te informeren over het overlijden: ziekenfonds, abonnementen, lidmaatschappen,
enz. U kunt daartoe het bank- of giroboekje en de agenda van de overledene
doorlopen.

* De boedel moet misschien geïnventariseerd of getaxeerd worden en verzekeringen
geïnd of beëindigd. Mogelijk is er een bankkluis. Zijn er effecten
of onroerende goederen? De boedel moet worden verdeeld, soms het huis ontruimd.

Naast alle geregel zult u emoties ervaren: zie rouw. Zoek zo nodig hulp.

Nagaan testament of codicil

In een testament of codicil kunnen wensen ten aanzien van uitvaart en afwikkeling
zijn vastgelegd. Via het Centraal Testamentenregister kunt u opvragen of er
een testament is. Ook kunt u naar een willekeurige notaris stappen, voor een
in depot gegeven codicil naar de Inspectie der Registratie en Successie. Meestal
ligt het codicil bij de waardepapieren of in een kluisje; direct betrokkenen
weten dat vaak.

Uitvaartverzekering

Een sommenverzekering (ook wel kapitaalverzekering genoemd) keert na overlijden
geld uit. U kunt de polis verzilveren door de betreffende maatschappij het
origineel te sturen, houdt u zelf een kopie. Sluit een kopie van de akte van
overlijden bij en het bank- of gironummer, en vermeldt op wiens naam de rekening
staat. Er wordt uitbetaald aan de rechthebbende op de polis. Als de rechthebbende
zelf al is overleden, of de polis wordt door een ander ingestuurd, dan worden
de richtlijnen gevolgd die in de polisvoorwaarden omschreven zijn.

Een naturaverzekering verzorgt en betaalt de uitvaart. U meldt het overlijden
meteen bij de verzekering. Als de verzekeraar namelijk met 'eigen' ondernemers
werkt, kunnen er meerkosten voor de nabestaanden ontstaan, indien men zelf
een uitvaartondernemer inschakelt. Een naturaverzekering bespaart veel geregel.

Lees ook het artikel 'Wat gaat het me kosten en hoe financier ik de uitvaart?'.

Verklaring van Erfrecht

Om de erfenis af te kunnen wikkelen en rekeningen te deblokkeren, heeft u
een Verklaring van Erfrecht nodig. Deze krijgt u van de notaris. Hij gaat
na wie er bij testament of bij de wet erfgenaam zijn. De notaris heeft nodig:
een bewijs van overlijden, het eventuele trouwboekje of samenlevingscontract,
een lijst met namen en adressen van de erfgenamen en uw legitimatie.

Sinds 1 oktober 1999 gelden geen vaste tarieven meer voor diensten van notarissen.
Wel is voor sommige diensten door de overheid een maximumtarief vastgesteld.
Indien u niet minderdraagkrachtig bent en geen (gezamenlijk) eigen vermogen
heeft van meer dan EUR 226.980,- geldt voor testamenten huwelijksvoorwaarden,
partnerschapsvoorwaarden en samenlevingscontracten een ander maximumhonorarium.
Op grond van de Notariswet mag de notaris niet meer dan EUR 1433,50 voor de
daaraan verbonden gebruikelijke werkzaamheden in rekening brengen. Bent u
minder draagkrachtig in de zin van de Wet op de rechtsbijstand of is het saldo
van de nalatenschap minder dan EUR 6.370,- , dan kan een verzoek gedaan worden
het honorarium van de notaris te maximeren tot EUR 358,37 (incl. BTW). De
maximering betreft uitsluitend het notarieel honorarium. De overige aan de
akte verbonden kosten dient u altijd volledig te voldoen. Dat betreft onder
andere de kosten van bij diverse bevolkingsregisters voor het opvragen van
informatie over overledene en erfgenamen. Voor meer informatie, zie http://www.notaris.nl.

Bank- en girozaken

Bank en giro worden schriftelijk op de hoogte gesteld van het overlijden.
Zij sturen u vervolgens de nodige papieren toe. Lopende machtigingen vervallen,
na melding van het overlijden wordt de rekening op één naam
door de Postbank geblokkeerd om misbruik te voorkomen. Betalingen die betrekking
hebben op de afwikkeling van de huishouding van de overledene en de uitvaartkosten
gaan meestal door, zelfs als de rekening geblokkeerd is. Overleg zo nodig
met bank of giro.

Een en/of-rekening, een rekening op twee namen, wordt door de Postbank niet
geblokkeerd. Alleen bij onenigheid gaat de Postbank hiertoe over. Als er meer
dan 5000,- euro op de en/of-rekening staat, wordt er wel een Verklaring van
Erfrecht gevraagd. Erfgenamen kunnen eventueel blokkade eisen en van het saldo
bijvoorbeeld (uitvaart)kosten betalen.

Pensioenen

Als er pensioen-aanspraken zijn, neemt u contact op met pensioenfonds of werkgever,
denk ook aan 'oude' pensioenen. Men gaat na of u recht op een uitkering heeft.
Soms heeft ook de ex-partner aanspraak. Neem contact op met de Verzekeringskamer;
Voor ambtenaren met het ABP.

Algemene Nabestaandenwet (ANW)

De ANW is een uitkering voor nabestaanden (achterblijvende (huwelijks)partner,
halfwezen en wezen). Deze uitkering is inkomensafhankelijk. De nabestaande
is jonger dan 65 en heeft een kind van jonger dan 18 dat tot de eigen huishouding
behoort, óf is ten minste 45% arbeidsongeschikt, óf is geboren
vóór 1950. Ook hebben recht op uitkering: gehuwden die geboren
zijn op of na 1 januari 1950 en voor 1 juli 1956, mits gehuwd met de overledene.

De ANW is gebaseerd op 70% van het netto minimumloon en is inkomensafhankelijk.
Het gaat dan met name om inkomsten uit (vroegere) arbeid. 50% van het minimum
bruto-minimumloon plus 1/3 van de rest is vrijgesteld. Bij een bruto-maandinkomen
dat hoger is dan 1766,- euro is de uitkering nihil. Voor nadere informatie,
ook over wezen en half-wezen en voor aanvraag van de uitkering, wendt u zich
tot de Sociale Verzekeringsbank.

De AOW-uitkering

U bent 65 jaar of ouder: u ontvangt na overlijden van uw (huwelijks)partner
een alleenstaanden-AOW. Tevens heeft u recht op de overlijdensuitkering, raadpleeg
de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

U woonde met de overledene samen en bent zelf nog geen 65 jaar: na overlijden
vervalt de eventuele toeslag die uw partner ontving. U vraagt de ANW en de
overlijdensuitkering aan bij de SVB.

Overlijdensuitkering

Bent u nabestaande van iemand die in loondienst werkte of een uitkering kreeg?
Onder bepaalde voorwaarden heeft u recht op een overlijdensuitkering: ten
eerste de (huwelijkspartner) met wie de huishouding gedeeld werd (of de minderjarige
kinderen). Ook komt in aanmerking degene met wie de overledene een huishouding
voerde of voor wie hij kostwinner was. De rechthebbende ontvangt een uitkering
over de periode van een maand vanaf het overlijden.

Belastingen

Na overlijden kunt u te maken krijgen met de belastingzaken van de overledene
en met uw eigen successie-formulier. Na overlijden stuurt de belasting automatisch
het formulier van de Inkomstenbelasting toe. Soms kan invullen van een T-formulier
zinvol zijn om teveel betaalde inkomstenbelasting terug te vorderen. Kosten
in verband met het overlijden zijn 'buitengewone lasten'. U kunt ze met nota
als aftrekpost opvoeren. De naturaverzekering is alleen aftrekbaar in de jaren/het
jaar dat de premie/koopsom wordt betaald. Informatie bij de Belastingtelefoon,
Belastingdienst of (tegen betaling) bij een belastingconsulent.

Zaken op gebied van het huis

Indien de overledene een huurhuis bewoonde, stelt u de verhuurder in kennis.
Het contract eindigt twee maanden na overlijden. Houdt u zich wel aan de opzegtermijn,
anders betaalt u langer. Indien de overledene niet alleen woonde, wil de huisgenoot
het huurcontract misschien voortzetten. Huwelijkspartner en medehuurder worden
automatisch huurder. Wanneer men geen medehuurder is, verloopt het huurcontract
na 6 maanden. Voor verlenging is toestemming nodig van de verhuurder. Beroep
tekent u aan bij de kantonrechter.

Huursubsidie: wanneer het inkomen daalt is er soms recht op huursubsidie of
verhoging van bestaande subsidie. Het subsidiejaar loopt van 1 juli tot 1
juli. Indien noodzakelijk verstrekt de Sociale Dienst intussen woonkostentoeslag.
Huursubsidie vraagt u aan bij de gemeente.

Kinderen

Uw achteruitgaand inkomen kan aanleiding zijn tot verstrekking/verhoging van
studiefinanciering: neem contact op met de Informatie Beheer Groep in Groningen.
Mogelijk is er gezinshulp (eigen bijdrage) nodig, of kinderopvang. Vaak zijn
er wachtlijsten. De kosten zijn vaak niet aftrekbaar, wel komt u in aanmerking
voor (aanvullende) alleenstaande ouderaftrek (raadpleeg de belastingtelefoon).

Voogdij

Ga na of er in het testament iets over is opgenomen. De kantonrechter wijst
een voogd toe. Bij de griffie van het kantongerecht en de Raad voor de Kinderbescherming
krijgt u op verzoek mondelinge of schriftelijke informatie.

Rouw

Het hele organisme moet zich na een verlies herstellen, hetgeen gepaard kan
gaan met allerlei emotionele en lichamelijke reacties. Heel persoonlijke reacties
ook, en soms is dat juist het ontbreken van al die gevoelens die men na een
sterfgeval verwacht. In de literatuur worden dikwijls verschillende 'fasen'
genoemd, die een rouwende door zou (moeten) maken. In de praktijk blijkt echter
dat er grote verschillen zijn tussen rouwenden. Je zou zelfs kunnen zeggen
dat 'normale rouw' niet bestaat. Er zijn talloze manieren van verliesverwerking
die je 'normaal' zou kunnen noemen. Ook mensen die kort na het overlijden
geen 'rouwreacties' vertonen, hoeven niet noodzakelijkerwijze later in de
problemen te raken. De opvatting dat een rouwende 'het verlies moet doorwerken'
is daarmee genuanceerd. Vaak bestaan er bij de nabestaanden zelf, bij hun
omgeving en zelfs bij hun hulpverleners vastomlijnde ideeën over hoe
het rouwproces zou moeten verlopen, hoe lang het mag duren en welke gevoelens
wel of niet gepast zijn. Mensen kunnen daardoor het gevoel krijgen dat zij
het niet goed doen, dat ze 'gek' zijn of dat ze te weinig om de overledene
gegeven hebben.

Uit het voorgaande mag duidelijk zijn, dat je tolerant kunt zijn tegenover
je eigen gevoelens en die van andere rouwenden: acceptatie dus van de mate
waarin men een lichamelijke of psychische ontregeling ervaart. Dit betekent
echter niet dat rouw nooit problematisch is. Wanneer iemand zelf zijn rouw
als te langdurig ervaart, of zich geen raad weet met de intensiteit van de
gevoelens, is het altijd zinvol hulp te zoeken. Hulp bij een deskundige of
bij een lotgenotengroep. Die herkenning en ondersteuning kunnen je weer op
weg helpen in een moeilijke tijd.

Voor meer informatie over Rouw kunt u terecht bij de Landelijke Stichting
Rouwbegeleiding (LSR).